한국국제교류재단

Hiện nay, đa số các cơ quan đoàn thể cần thiết cho khởi nghiệp, đào tạo và phát triển doanh nghiệp xã hội đều tập trung tại Seongsu-dong. Bắt đầu từ Crevisse thành lập vào năm 2002 - được biết đến là doanh nghiệp khởi nghiệp về dự án xã hội lâu năm nhất đến Sopoong Ventures - nhà đầu tư tác động đầu tiên của Hàn Quốc được thành lập năm 2008 đều đặt trụ sở tại Seongsu-dong. Các doanh nghiệp lớn như doanh nghiệp tăng tốc khởi nghiệp Impact Square và quỹ đầu tư tác động xã hội Yellowdog cũng đặt trụ sở tại đây.

Cụm doanh nghiệp xã hội bắt đầu hình thành tại Seongsu-dong vào giữa thập niên 2010, trong đó có Heyground - nơi được coi như “văn phòng cộng đồng”. HEYGROUND được điều hành bởi Root Impact - một tổ chức phi lợi nhuận. Đây là cơ quan tìm ra những người tạo ra sự biến đổi ở khắp nơi trong xã hội và giúp họ phát triển bền vững. Johan Jaehyong Heo - Giám đốc Root Impact - cũng được lựa chọn là “Nhà lãnh đạo Châu Á - Thái Bình Dương Obama” (Leaders Asia-Pacific) năm 2022. Giải thích về lý do lựa chọn, Quỹ Obama cho biết, “Anh ấy đã đóng vai trò dẫn đầu trong việc xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp xã hội tại Hàn Quốc, từ các chương trình ươm tạo đến cải tiến chế độ”.

Cân nhắc mục đích của không gian là văn phòng cộng đồng, HEYGROUND chăm chút đến cả nội thất. Phòng đợi kiểu bậc thang nối các tầng với nhau cũng được xây vì một cộng đồng các doanh nghiệp trong tòa nhà thuận lợi. Trong ảnh, những người tạo ra sự biến đổi thuê văn phòng tại HEYGROUND chi nhánh 1 đang làm việc tại phòng đợi nối tầng 6 và tầng 7.
Cung cấp bởi Root Impact

Root Impact đã mở HEYGROUND chi nhánh 1 vào năm 2017 ở gần Yeonmujang-gil - con đường sầm uất nhất của Seongsu-dong. Hai năm sau, họ mở thêm chi nhánh 2 gần Rừng Seoul. Do có nhiều công ty chuyển đến đây và sử dụng các cơ sở vật chất nội bộ cùng nhau nên có thể gọi đây là văn phòng chia sẻ, nhưng nó có nhiều điểm khác biệt ở nhiều phương diện với các văn phòng chia sẻ vốn có. Trước hết, HEYGROUND không tuân theo quy trình thông thường - tiếp nhận doanh nghiệp thuê văn phòng sau khi hoàn thiện xây dựng. Từ giai đoạn lên ý tưởng, họ đã tập hợp các doanh nghiệp dự định thuê văn phòng để cùng nhau thiết kế không gian. Khoảng 20 công ty dẫn đầu về dự án xã hội trong nước đã tham gia vào quá trình này. Ngoài ra, các doanh nghiệp muốn thuê văn phòng ở đây còn phải vượt qua vòng phỏng vấn sâu và sàng lọc nội bộ.

Lý do Root Impact thành lập văn phòng chia sẻ là vì họ cho rằng khi các doanh nghiệp xã hội thử sức trong việc hiện thực hóa giá trị xã hội tập trung ở một nơi thì thông tin, kiến thức và kinh nghiệm cần thiết cho mỗi người sẽ được chia sẻ và sức mạnh tổng hợp sẽ được tạo ra. Sau khi xem xét một số khu vực trong nội thành Seoul làm địa điểm để tạo ra một không gian như vậy và cân nhắc giá đất hợp lý, khả năng tiếp cận và đặc điểm khu vực, cuối cùng, Root Impact đã chọn Seongsu-dong. Không khí của Seongsu-dong thay đổi theo chiều hướng sôi động và cởi mở hơn khi giới trẻ đến đây thường xuyên cũng ảnh hưởng đến lựa chọn này.

Canh thời điểm HEYGROUND được mở ở Seongsu-dong, những người ủng hộ và đầu tư vào sự phát triển của các doanh nghiệp xã hội đã đổ về đây. Bên cạnh đó, nhận được sự hỗ trợ của Chính phủ và chính quyền địa phương, Seongsu-dong đã để lại sau lưng quá khứ trong lịch sử là một khu bán công nghiệp và thay đổi diện mạo thành thung lũng dự án xã hội.

Kể từ năm 2017, hằng năm, Văn phòng quận Seongdong-gu - cơ quan quản lý Seongsu-dong - đã tổ chức triển lãm nhằm giao tiếp với công chúng và chia sẻ thành quả của các doanh nghiệp xã hội mơ ước cải cách xã hội. “Triển lãm doanh nghiệp xã hội Rừng Seoul” năm ngoái được tổ chức tại khu vực Rừng Seoul đã diễn ra thành công với sự tham gia của hơn 160 doanh nghiệp xã hội trong các lĩnh vực vệ sinh - môi trường, giáo dục - chăm sóc trẻ, sản xuất - phân phối, văn hóa - nghệ thuật và in ấn - xuất bản. Đặc biệt, tại sự kiện này, bài phát biểu của doanh nghiệp về việc cải thiện quyền đi lại cho người khuyết tật đã thu hút sự chú ý. Liên quan tới vấn đề này, khách thăm quan có thể trực tiếp trải nghiệm các sản phẩm được tạo ra từ ý tưởng của các doanh nghiệp xã hội, ví dụ như thiết bị động cơ bổ trợ xe lăn, định vị chuyên dùng dành cho người sử dụng xe lăn, tắc-xi dành cho người khuyết tật có thể chuyên chở xe lăn, v.v... Năm 2018, Văn phòng quận Seongdong-gu đã thành lập Trung tâm Dự án Xã hội tại Seongsu-dong và đang triển khai nhiều chính sách hỗ trợ khác nhau tại đây.

Bên cạnh đó, năm 2020, thành phố Seoul đã đổi tên Trung tâm Công nghệ Thông tin Seongsu thành Trung tâm Khởi nghiệp Seongsu Seoul, tu sửa tòa nhà để hỗ trợ các dự án xã hội. Thành phố Seoul đang thực hiện những hỗ trợ cơ bản như cung cấp không gian văn phòng, tăng tốc tùy chỉnh và thương mại hóa cho các doanh nghiệp thuê văn phòng đồng thời tạo ra các cơ hội kết nối khác nhau.

Là không gian làm việc chung nhằm hỗ trợ sự phát triển và giao lưu của các doanh nghiệp xã hội, KT&G SangSang Planet không chỉ cung cấp không gian làm việc mà còn tổ chức nhiều chương trình khác nhau để hỗ trợ các doanh nghiệp này. Trong ảnh, chương trình chăm sóc sức khỏe được tổ chức nhằm nâng cao sức khỏe cơ thể và tinh thần cho nhân viên của các doanh nghiệp trong tòa nhà.
ⓒ KT&G SangSang Planet

Tâm lý mong muốn được thuộc về mạng lưới cũng đóng một vai trò trong việc tập trung các doanh nghiệp xã hội tại Seongsu-dong. Bởi vì khi thuộc về một mạng lưới, các doanh nghiệp này có thể đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng hơn thông qua quá trình trao đổi thông tin và hợp tác. Về điểm này, có thể nói rằng từ HEYGROUND đến KT&G SangSang Planet do KT&G điều hành cũng góp phần hình thành thung lũng doanh nghiệp xã hội Seongsu-dong. Những người tạo nên sự biến đổi đều nói rằng các chương trình cộng đồng đa dạng mà các nền tảng như vậy cung cấp mang lại những ích lợi thiết thực rất lớn, nhờ đó, họ có thể tự do thực hiện ý tưởng của mình. Ví dụ, Enuma - doanh nghiệp công nghệ giáo dục toàn cầu chuyên sáng tạo các nội dung học tập dành cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn không có điều kiện học tập - đã giải thích về giá trị tồn tại của HEYGROUND như sau:

“Nhờ những thông tin có được từ quá trình giao lưu với các doanh nghiệp xã hội khác, chúng tôi có thể tạo ra bản sắc của riêng mình. Chúng tôi có thể giữ vững vai trò của một doanh nghiệp xã hội và phát triển được là nhờ nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ của HEYGROUND.”

Tictoccroc - một doanh nghiệp xã hội tiềm năng thực hiện các dự án nền tảng dịch vụ chăm sóc - cũng cho biết: “HEYGROUND đã cung cấp cho chúng tôi nước và chất dinh dưỡng để chúng tôi có thể bén rễ, bắt đầu chỉ với 4 thành viên phát triển lên khoảng 70 thành viên”.

Hệ sinh thái tác động xã hội của Hàn Quốc nhen nhóm vào thập niên 2000 và chính thức phát triển từ giữa thập niên 2010. Những nhân tố chính thúc đẩy sự tăng trưởng đó chính là các cơ quan và đoàn thể hình thành nên Thung lũng doanh nghiệp xã hội Seongsu-dong trong đó có HEYGROUND. Đặc biệt, Thung lũng doanh nghiệp xã hội Seongsu-dong có ý nghĩa to lớn vì đã được tạo nên bởi sự chủ đạo của tư nhân. Ngoài ra, có rất nhiều ví dụ các khu vực thay đổi khi có sự kết hợp giữa văn hóa, nghệ thuật và khởi nghiệp, nhưng điểm độc đáo của riêng Seongsu-dong là điều đã được trăn trở ở khía cạnh phát triển bền vững dựa trên các doanh nghiệp xã hội. Khoảng năm 2014, có khoảng 40 tổ chức phi lợi nhuận và doanh nghiệp xã hội ở Seongsu-dong, nhưng nhờ nỗ lực lan tỏa tác động xã hội, số lượng công ty và tổ chức liên quan đã tăng từ 153 vào năm 2016 lên 525 vào năm 2022.

Nhìn chung, các văn phòng làm việc chung đều sắm sửa trang thiết bị một cách cẩn thận, từ cấu trúc không gian đến nội thất, nhằm giúp các doanh nghiệp thuê văn phòng hợp tác với nhau một cách sáng tạo. Trong ảnh là thiết kế của COW & DOG được thiết kế nhằm đảm bảo quyền riêng tư nhưng có thể biến thành không gian mở một cách linh hoạt đã nhận giải thưởng xuất sắc tại Seoul Architecture 2016.
ⓒ Chin Hyo-sook

Tuy nhiên, hiện nay là giai đoạn đầu phát triển nên có rất nhiều yếu tố cần chú ý. Diễn ra vào tháng 9 năm ngoái, “Creative X Seongsu” là lễ hội với nhiều chủ đề khác nhau như công nghệ văn hóa, nghệ thuật, âm nhạc, game, thời trang, v.v... Trong bài phát biểu đề dẫn của sự kiện này, niềm tự hào và những lo ngại về tương lai của Seongsu-dong - nơi đã diễn ra sự thay đổi nhanh chóng trong 10 vòng năm qua - cũng lại được đưa ra thảo luận. Mặc dù Seongsu-dong đã được tái sinh thành thánh địa khởi nghiệp dựa trên các doanh nghiệp xã hội và dự án xã hội nhưng nó cũng không thoát khỏi vấn đề chỉnh trang đô thị khi giá đất tăng mạnh. Ngoài ra, sự gia tăng của giá thuê mặt bằng và quá trình thương mại hóa cũng trái ngược với sự bền vững mà các doanh nghiệp xã hội xây tổ tại đây mong ước.

Trong bối cảnh đó, cũng có một số ý kiến cho rằng đã đến lúc cần xem xét giai đoạn 2.0 - giai đoạn không chỉ hình thành nên hệ sinh thái của doanh nghiệp xã hội mà còn hình thành nên cộng đồng doanh nghiệp xã hội. Sự phát triển cộng đồng địa phương bền vững là bài toán mà tất cả các doanh nghiệp xã hội ở Seongsu-dong phải cùng nhau giải quyết.