메인메뉴 바로가기본문으로 바로가기

커버스토리 칼럼 게시판 > 상세화면

2024 AUTUMN

THÁNH ĐỊA CỦA DÒNG NHẠC INDIE HÀN QUỐC

Khi nói về dòng nhạc indie (dòng nhạc được sản xuất độc lập và không có sự can thiệp của các hãng đĩa thương mại – chú thích của người dịch) Hàn Quốc, không thể không nhắc đến các câu lạc bộ nhạc sống ở khu vực Hongdae. Những câu lạc bộ nhạc sống lần lượt xuất hiện ở trước Hongdae từ đầu thập niên 1990 đã không chỉ trình làng một phong cách âm nhạc mới mẻ mà còn trở thành bệ phóng cho các ban nhạc indie. Đồng thời, chúng cũng tạo nên sân chơi giao lưu cho giới nghệ sĩ cùng thời, góp phần làm phong phú thêm bức tranh âm nhạc Hàn Quốc.

Ban nhạc bốn thành viên Dabda biểu diễn tại Club BBang trong Live Club Day vào tháng 10 năm 2023. Live Club Day là lễ hội âm nhạc nơi bạn có thể thưởng thức các buổi biểu diễn ở nhiều địa điểm khác nhau chỉ bằng một tấm vé. Đây là hình thức biểu diễn bắt nguồn từ đặc điểm của khu vực Hongdae, nơi tập trung dày đặc các câu lạc bộ nhạc sống và sân khấu biểu diễn.
ⓒ indieinsomnia

“Trong ngày hè oi ả ấy, tôi như lạc vào một thế giới khác.  

Bọn trẻ té nước dưới lòng đường xiên vẹo bởi nắng nóng như thiêu đốt.”

Đây là lời mở đầu ca khúc “Một ngày hè oi ả năm 1996” (On That Hot Summer Day) của bộ đôi nhạc rock nam Weeper. Bài hát này nằm trong album Thời đại mất mát (The Lost Age) của Weeper, phát hành năm 2001. Bối cảnh bài hát là ngày 25 tháng 5 năm 1996, trước khi mùa hè thực sự đến. Nơi mà trưởng nhóm Weeper E Z Hyoung mô tả là “một thế giới hoàn toàn khác với thế giới của tôi” chính là bãi đỗ xe phía trước Hongdae (cách gọi tắt của Hongik Daehakgyo, nghĩa là Đại học Hongik – chú thích của người dịch). Chính xác hơn thì có một sân khấu được dựng lên ở đó. Sân khấu bị chiếm dụng bởi những “kẻ vô lại” mặc đồ da, đeo dây chuyền và để tóc dựng đứng. Họ đã làm “bùng cháy” một loại âm nhạc thô mà đối với vài người nghe giống như tiếng ồn. Mọi người gọi loại nhạc đó là nhạc punk, và sự kiện ngày hôm đó có tên là “Street Punk Show”.

Cho đến thời điểm đó, nhạc punk vẫn còn là một thể loại âm nhạc khá xa lạ ở Hàn Quốc. Những ban nhạc punk nổi tiếng đã làm mưa làm gió trên toàn cầu vào cuối những năm 1970 như Sex Pistols hay The Clash hầu như không được biết đến ở Hàn Quốc. Sự kiện Street Punk Show cho thấy thể loại âm nhạc xa lạ đó đang dần bén rễ trong trong dòng nhạc underground ở trước Hongdae. Những người trẻ tuổi, những người đã tạo ra một thế giới riêng khép kín của mình, giờ đây bước ra ánh sáng và làm ngạc nhiên một bộ phận công chúng. E Z Hyong, một trong những khán giả của buổi biểu diễn, đã sáng tác ca khúc “Một ngày hè oi ả năm 1996” để ghi lại những kỷ niệm đáng nhớ hôm đó. Nhờ có sự kiện tạo nên làn sóng đầy ý nghĩa này, năm 1996 bắt đầu được xem là năm khai sinh dòng nhạc indie Hàn Quốc. Đó là một khoảnh khắc lịch sử.

Kỷ nguyên của các câu lạc bộ nhạc sống

Những thanh niên từng gây sốc cho khán giả tại Street Punk Show đều tham gia biểu diễn tại câu lạc bộ nhạc sống có tên Drug. Nơi này được mở cửa vào tháng 7 năm 1994. Ban đầu, đây chỉ là một không gian đơn thuần để mọi người cùng nhau uống rượu và nghe nhạc. Tuy nhiên, một năm sau đó, tính chất nơi này đã thay đổi sau khi câu lạc bộ tổ chức một đêm nhạc tưởng niệm Kurt Cobain, thành viên của ban nhạc Nirvana, người đã tự tử một năm trước đó. Từ đó, Drug trở thành địa điểm tổ chức các buổi biểu diễn thường xuyên. Nhiều người đến xem biểu diễn đã trở thành nghệ sĩ trình diễn trên sân khấu chỉ vài tháng sau đó. Ban nhạc punk rock Crying Nut gồm năm thành viên cũng bắt đầu từ đây.

Các câu lạc bộ nhạc sống liên tục xuất hiện trước Hongdae. Những cái tên như Rolling Stones (nay là Rolling Hall), Master Plan, Blue Devil, Spangle, Jammers, Club BBang, Freebird,... tập trung phía trước Hongdae, trải dài đến Shinchon và cả khu vực cổng sau Đại học Nữ Ewha. Sự khởi đầu của dòng nhạc indie Hàn Quốc trong giai đoạn giữa và cuối thập niên 1990 cũng chính là khởi điểm của các câu lạc bộ nhạc sống.

Đương thời, các câu lạc bộ nhạc sống và sân khấu nhạc indie nhận được sự quan tâm rất lớn từ truyền thông. Giới truyền thông cảm thấy thích thú trước hết với những cái tên độc lạ của các ban nhạc indie như Sister’s Barbershop, Herbuxy Band hay Hwang Shin Hye Band, sau đó dần quan tâm đến hiện tượng mới mẻ đã đưa nhạc punk lên hàng đầu. Mặt khác, vào thời kỳ này, thể loại nhạc rock hiện đại cũng được du nhập vào. Một thế hệ mới đã xuất hiện, thích thể loại nhạc và có những cảm xúc khác biệt so với trước đây. Họ trở thành thế hệ đầu tiên của dòng nhạc indie Hàn Quốc.

Mỗi câu lạc bộ nhạc sống ở trước Hongdae mang màu sắc riêng, bao gồm punk, rock hiện đại, hip-hop,... Ngoài ra, còn có nơi chuyên về nhạc điện tử. Trong số đó, có những ban nhạc biểu diễn độc quyền cho một câu lạc bộ, giống như “ban nhạc chuyên một tụ điểm” (house band). Trong khi Crying Nut, No Brain và Weeper là những ngôi sao của câu lạc bộ Drug thì Sister’s Barber Shop và My Aunt Mary chủ yếu biểu diễn tại Spangle. Các câu lạc bộ còn phát hành những album tổng hợp (compilation album) với những ban nhạc của riêng mình. Drug đã cho ra mắt một loạt album hợp tác giữa các nghệ sĩ (split album) có tựa đề Our Nation (1996), Jammers phát hành Rock-a-doodle-doo: Rock Live Club Band Collection (1997), còn Rolling Stones phát hành The Restoration (1998). Bối cảnh dòng nhạc indie những năm 1990 rõ ràng là kỷ nguyên của các câu lạc bộ.

Người ái mộ nhạc đang xem qua danh sách buổi diễn trước Club BBang. Mở cửa từ năm 1994 và có lịch sử lâu đời, Club BBang chủ yếu có các tiết mục nhạc dân gian và nhạc rock hiện đại. Câu lạc bộ này cũng tự sản xuất album tổng hợp của các nhạc sĩ, một trong số đó đã nhận được giải đặc biệt tại Giải thưởng Âm nhạc đại chúng Hàn Quốc (Korean Music Awards).
ⓒ Han Jung-hyun

Bệ phóng của các ngôi sao

Những năm 2000 đánh dấu sự lên ngôi của các công ty thu âm. Dấu hiệu rõ ràng cho sự thay đổi này chính là việc các album tổng hợp không còn được sản xuất bởi câu lạc bộ nhạc sống mà bởi công ty thu âm. Các ban nhạc từng hoạt động như “ban nhạc chuyên một tụ điểm” trong các câu lạc bộ nhạc sống giờ đây cần đến những công ty quản lý chuyên nghiệp. Điều này báo hiệu rằng dòng nhạc indie đang chuyển sang một cấu trúc có hệ thống hơn. Thậm chí, một số câu lạc bộ còn đảm nhận thêm vai trò của một công ty thu âm. Khó khăn trong kinh doanh dần xuất hiện. Trong tiến trình này, nhiều câu lạc bộ đã phải đóng cửa, song song đó là sự xuất hiện của những câu lạc bộ mới.

Trong số các câu lạc bộ thời thập niên 1990 được nhắc đến ở trên, chỉ có Rolling Hall và Club BBang vẫn duy trì hoạt động đến tận bây giờ. Các chỗ trống đã được thay thế bởi những cái tên mới như Strange Fruit, Unplugged, FF, Jebi Dabang,... Tuy không thể nói rằng những không gian mới này hoàn toàn giống với các câu lạc bộ nhạc sống ngày xưa, nhưng đây là sự thay đổi tự nhiên theo dòng chảy thời gian.

Bất chấp nhiều đổi thay, vai trò của các câu lạc bộ nhạc sống như một cửa ngõ dẫn đến thành công vẫn tiếp tục cho đến ngày nay. Mỗi câu lạc bộ vẫn giữ bản sắc độc đáo riêng và giới thiệu các nghệ sĩ phù hợp lên sân khấu của câu lạc bộ. Cách đây không lâu, ban nhạc shoegazing Zzzaam đã tổ chức buổi biểu diễn tái hợp tại Club BBang sau một thời gian dài vắng bóng. Sở dĩ họ chọn Club BBang làm địa điểm biểu diễn tái hợp là vì Club BBang chính là nơi họ bắt đầu. Trước khi trở thành ngôi sao, ban nhạc indie một thành viên 10CM cũng thường xuyên biểu diễn tại Club BBang.

Trong khi đó, Strange Fruit là địa điểm biểu diễn được các nghệ sĩ có cá tính mạnh ở Hongdae ưa thích, còn FF tiếp tục mang đến nguồn năng lượng mạnh mẽ của nhạc rock. Ban nhạc nổi tiếng Jannabi cũng từng có những buổi biểu diễn tại FF trước khi trở thành những ngôi sao với hàng vạn khán giả.

Unplugged là một khu phức hợp văn hóa theo chủ đề âm nhạc indie. Nơi đây có một quán cà phê ở tầng một với bầu không khí thoải mái và một sân khấu biểu diễn ở tầng hầm. Tại quán cà phê ở tầng một, bạn có thể nếm thử những ly cocktail đặc trưng của các nghệ sĩ làm việc ở đây, trong đó có Kim Sawol.
ⓒ Han Jung-hyun

Jebi Dabang, được khai trương năm 2012 tại phường Sangsu-dong, là một không gian văn hóa giao tiếp thông qua nghệ thuật. Nhiều buổi diễn và sự kiện khác nhau được tổ chức thông qua việc gây quỹ tự nguyện của khán giả mỗi cuối tuần. Đây là địa điểm yêu thích của giới sáng tạo, những người yêu thích khu vực trước Hongdae.
ⓒ Han Jung-hyun

Giao lưu với nghệ sĩ thế giới 

Việc các câu lạc bộ nhạc sống còn sót lại hợp lực để hồi sinh Live Club Day là điều cần thiết. Tiền thân là Sound Day bắt đầu vào năm 2004, sự kiện này đã bị dừng lại vào năm 2011 và được khôi phục vào năm 2015. Lý do là để các câu lạc bộ đang gặp khó khăn lúc bấy giờ cùng nhau vượt qua hoàn cảnh chung. Lễ hội âm nhạc này được khởi động lại như thế đã góp phần thúc đẩy và tạo ra không khí sôi động cho văn hóa biểu diễn trực tiếp. Khác với những khó khăn ban đầu, sự kiện này giờ đây đã khẳng định vị thế nên việc tìm vé tham dự sự kiện này đã trở nên rất khó khăn. Ngoài ra, Asian Pop Festival năm nay, với sự hợp tác của các nghệ sĩ đến từ châu Á đã từng tham gia các sự kiện trước đó của Hongdae, được tổ chức là nhờ có các câu lạc bộ nhạc sống.

Nhiều chuyên gia âm nhạc quốc tế nhất trí cho rằng trên thế giới này không có nơi nào giống như Hongdae. Nghĩa là, hiếm khi thấy nhiều câu lạc bộ nhạc sống cùng tập trung một chỗ như trước Hongdae. Dựa trên những lợi thế này, khu Hongdae tổ chức Live Club Day hằng tháng và sự kiện giới thiệu toàn cầu Zandari Festa hằng năm. Được đặt theo cái tên Jandari, tên cũ của phường Seogyo-dong vốn là trung tâm khu Hongdae, lễ hội âm nhạc này thu hút những nhân vật nổi tiếng trong ngành âm nhạc toàn cầu. Mỗi mùa thu về, giới nghệ sĩ nước ngoài đến xem các buổi biểu diễn của các nghệ sĩ indie Hàn Quốc tại các điểm biểu diễn ở khắp nơi trước Hongdae và mời các nghệ sĩ địa phương tham gia sự kiện họ sắp tổ chức. Nhờ đó, một số nghệ sĩ Hàn Quốc đã có cơ hội biểu diễn tại các lễ hội âm nhạc lớn như Lễ hội Glastonbury hay Liverpool Sound City ở Anh, hoặc South by Southwest ở Mỹ,...

Gần đây, câu nói “thời đại bùng nổ ban nhạc đã đến” trở nên thịnh hành như một meme. Đây có thể là suy nghĩ đầy mơ mộng, nhưng nếu thời đại của các ban nhạc thực sự quay trở lại, thì phần lớn là nhờ công của các câu lạc bộ nhạc sống. Các nhóm đại diện dẫn đầu sự bùng nổ ban nhạc hiện nay như SE SO NEON, Silica GEL, Jannabi hay Hyukoh,... đều bắt đầu hành trình của mình ở các câu lạc bộ nhạc sống. Hầu hết các câu lạc bộ ấy đều nằm ở trước Hongdae.

 Một dãy phố câu lạc bộ được hình thành ở giữa con đường kéo dài từ cổng chính của Đại học Hongik về phía ga Sangsu. Có những không gian với màu sắc riêng biệt được tập hợp lại với nhau, bao gồm câu lạc bộ nhạc sống, khiêu vũ, hài kịch,...
ⓒ Han Jung-hyun

Mở cửa vào năm 2004, Club FF trở nên nổi tiếng như địa điểm tổ chức các buổi biểu diễn trực tiếp và tiệc DJ vào thời điểm mà có sự phân biệt rõ ràng giữa câu lạc bộ nhạc sống và câu lạc bộ khiêu vũ. Những ban nhạc hàng đầu Hàn Quốc như Crying Nut và No Brain đã biểu diễn ổn định tại đây trong 20 năm.
ⓒ indieinsomnia

 Kim Hak-seon – Nhà phê bình âm nhạc
Ảnh. Han Jung-hyun
Dịch. Nguyễn Trung Hiệp

전체메뉴

전체메뉴 닫기